- Ներկայացնել աշխարհագրության ուսումնասիրության առարկան, նպատակը և հիմնական խնդիրները։
Աշխարհագրությունը յուրահատուկ տեղ է զբաղեցնում գիտությունների ամբողջական
համակարգում: Աշխարհագրության օբյեկտներից են երկրագնդի
աշխարհագրական թաղանթը, նրա ոլորտները, դրանց կառուցվածքն ու
փոխազդեցությունը, մայրցամաքները, տարածաշրջաններն ու երկրները և ալն։Աշխարհագրությունից բացի, կան նաև
երկրաբանությունը, կենսաբանությունը, տնտեսագիտությունը և բազմաթիվ այլ
գիտություններ: Դրանք ուսումնասիրում են երկրագնդի առանձին ոլորտները կամ
բաղադրիչները:
- Ի՞նչ է աշխարհագրական թաղանթը: Ի՞նչ ոլորտներից է այն բաղկացած:(Համառոտ նկարագրել յուրաքանչյուր ոլորտները)։
Աշխարհագրական թաղանթն ընդգրկում է մթնոլորտի ներքին շերտը մինչև օզոնային էկրան, ջրոլորտն ամբողջությամբ և քարոլորտի վերին շերտը, մինչև ուր մարդը ծավալում է իր աշխատանքային գործունեությունը։ Բաղկացած է ջրոլորտից, քարոլորտից, մթնոլորտից և կենսոլորտից։Աշխարհագրական թաղանթի բոլոր բաղադրիչները միևնույն արժեքն ու նշանակությունը չունեն։ Պարզվում է կան վայրեր, որտեղ հող չկա, ինչպես օրինակ Անտարկտիդայում կամ քարքարոտ անապատներում, նշանակում է առանց հողի էլ կարող է լանդշաֆտ ձևավորվել, տվյալ դեպքում հողը երկրորդական բաղադրիչ է։ Կան բաղադրիչներ, որոնք առաջնային են, մյուսները՝ երկրորդային։Աշխարհագրական թաղանթը միասնական է, նրա բոլոր բաղադրիչները սերտորեն կապված են միմյանց և պայմանավորում են իրար։ Այստեղ անընդհատ տեղի է ունենում նյութի շարժում ու շրջապտույտ։ Աշխարհագրական թաղանթում արեգակնային էներգիայի մի մասն է մասնակցում երկրային պրոցեսներին, նրա մի մասը կլանվում է մթնոլորտի վերին շերտի կողմից։
- Աշխարհագրական թաղանթի համեմատաբար ոչ մեծ տարածք զբաղեցնող տեղամասերը` բնատարածքային համալիրները, դրանց առաջացումը, կառուցվածքը և փոփոխություններն ուսումնասիրող գիտություն է․
- 1) հողերի աշխարհագրությունը
- 3) գեոմորֆոլոգիան
- 2) կլիմայագիտությունը
- 4) լանդշաֆտագիտությունը
- Որոնք են աշխարհագրական թաղանթի հիմնական հատկանիշները։(Համառոտ նկարագրել յուրաքանչյուր հատկանիշ)։
Աշխարհագրական թաղանթն օժտված է մի շարք ընդհանուր հատկանիշներով: Դրանք
են ամբողջականությունը , ռիթմիկությունը, գոտիականությունը և զոնայականությունը:
Աշխարհագրական թաղանթի ամենակարևոր հատկանիշը ամբողջականությունն է, նրա բոլոր
բաղադրիչների միասնականությունը:
Այս հատկանիշը պայմանավորված է նրանով, որ աշխարհագրական թաղանթը կազմող բոլոր ոլորտները սերտորեն կապված են միմյանց հետ, և դրանցից որևէ մեկի փոփոխությունն անխուսափելիորեն կառաջացնի ամբողջ համակարգի փոփոխություն:
- Ո՞ր շարքի երկրներն են բնակչության թվով գերխոշոր.
- 1) Չինաստան, Հնդկաստան, Կանադա
- 2) ԱՄՆ, Եգիպտոս, Ինդոնեզիա
- 3) Ճապոնիա, Չինաստան, Իրան
- 4) Պակիստան, Նիգերիա, Բանգլադեշ
- Ընտրել բնակչության թվով գերխոշոր երկրների ճիշտ շարքը.
- 1․Գերմանիա, Ճապոնիա, Չինաստան
- 2) Ավստրալիա, Բրազիլիա, Եգիպտոս
- 3) ԱՄՆ, Պակիստան, Ինդոնեզիա
- 4) Հնդկաստան, Բանգլադեշ,Վիետնամ
- Ընտրել պետությունների ճիշտ շարքն` ըստ բնակչության թվի նվազման հաջորդականության.
- 1) Իրան, Թուրքիա, Վրաստան, Հայաստան
- 2) Ռուսաստան, Հայաստան, Պակիստան, Ուկրաինա
- 3) Չինաստան, Հնդկաստան, Կանադա, Ճապոնիա
- 4) ԱՄՆ, Ավստրալիա, Բանգլադեշ, Իրան
- Ընտրել պետությունների ճիշտ շարքն` ըստ դրանց տարածքի մակերեսի աճման հաջորդականության.
- 1) Ֆրանսիա, Ուկրաինա, Չինաստան, Հնդկաստան
- 2) Իրան, Թուրքիա, Ինդոնեզիա, Ավստրալիա
- 3) Գերմանիա, Ղազախստան, Չիլի, Բրազիլիա
- 4) Ճապոնիա, ԱՄՆ, Կանադա, Ռուսաստան
- Ո՞ր շարքում են պետությունները դասավորված ըստ տարածքի մակերեսի նվազման հաջորդականության. 1․Ռուսաստան 2. Չինաստան 3. ԱՄՆ 4. Կանադա
- 1) 1, 2, 3, 4
- 2) 1, 4, 2, 3
- 3) 1, 3, 4, 2
- 4) 1, 4, 3, 2
- Բացարձակ միապետություններ են.
- 1) Սաուդյան Արաբիան և Օմանը
- 2) Մեծ Բրիտանիան և Քուվեյթը
- 3) Ճապոնիան և Նորվեգիան
- 4) Լիբանանը և Հորդանանը
- Միապետություններ են.
1) Ռուսաստանը և Նիդերլանդները
2) Ճապոնիան և Չինաստանը
3) Իսպանիան և Շվեդիան
4) Հնդկաստանը և Սաուդյան Արաբիան
- «Պետություն — պետական կառավարման ձև» զույգերից ընտրել սխալը.
1) Նորվեգիա — միապետություն
2) Լիբանան — հանրապետություն
3) Իրաք — միապետություն
4) Եգիպտոս — հանրապետություն
- Ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
- 1) Աշխարհում գոյություն ունեցող միապետությունների ճնշող մեծամասնությունը բացարձակ միապետություններ են:
- 2) Պետական կառուցվածքի ձևը կապ ունի բնակչության կրոնական կազմի հետ:
- 3) Կառավարման հանրապետական ձևը բնորոշ է միայն տնտեսապես զարգացած երկրներին:
- 4) Պետության կողմից իշխանության իրականացման եղանակների ու միջոցների
- ամբողջությունը կոչվում է պետական վարչակարգ:
- Ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
- 1) Աշխարհի երկրների մեծ մասը կառավարման ձևով միապետություն է:
- 2) Նախագահական հանրապետությունում երկրի նախագահն ընտրվում է պառլամենտի (խորհրդարանի) կողմից:
- 3) Աշխարհի երկրների ճնշող մեծամասնությունը տարածքային կառուցվածքով
- ունիտար (միացյալ) են:
- 4) Դաշնային պետության տարածքային միավորներն ունեն բացարձակ պետական անկախություն:
- Պետական կառավարման այն ձևը, երբ գերագույն իշխանության իրավունքը պատկանում է մեկ անձի և անցնում է ժառանգաբար, կոչվում է.
- 1) հանրապետություն
- 2) նահանգապետություն
- 3) միապետություն
- 4) գաղութատիրություն
- Սահմանադրական միապետություններ են.
1) Իսպանիան և Շվեդիան 3) Դանիան և Չեխիան
2) Մեծ Բրիտանիան և Ֆինլանդիան 4) Իտալիան և Շվեյցարիան
- Զարգացած երկրների մեջ առանձին ենթախումբ են կազմում արևմտաեվրոպական հին արդյունաբերական երկրները: Դրանցից չեն.
- 1) Ավստրիան և Բելգիան
- 2) Դանիան և Նիդերլանդները
- 3) Իսպանիան և Պորտուգալիան
- 4) Շվեյցարիան և Նորվեգիան
- Զարգացող երկրների մեջ առանձնացվում են, այսպես կոչված, առանցքային
երկրներ: Դրանցից չէ.
1) Հնդկաստանը 3) Բանգլադեշը
2) Չինաստանը 4) Մեքսիկան
- Հետամնաց ագրարային երկրներ են.
1) Չադը և Եթովպիան 3) Արգենտինան և Մեքսիկան
2) Հնդկաստանը և Չինաստանը 4) Քուվեյթը և Վենեսուելան
- Զարգացած երկրներ չեն.
1) Ավստրիան և Բելգիան
2) Սինգապուրը և Հարավային Կորեան
3) Հնդկաստանը և Նեպալը
4) Կանադան և Ավստրալական Միությունը
- Անցումային տնտեսություն ունեն.
1) Իսպանիան և Պորտուգալիան 3) Ուկրաինան և Ռումինիան
2) Հունաստանը և Իռլանդիան 4) Սինգապուրը և Վիետնամը
- Անցումային տնտեսություն ունեն.
1) Իրանը և Թուրքիան 3) Հայաստանը և Ադրբեջանը
2) Հունաստանը և Վրաստանը 4) Ճապոնիան և Ռուսաստանը
- Աշխարհի քաղաքական քարտեզում ի՞նչ փոփոխությունների կարող է հանգեցնել փաստացի անկախացած երկրների միջազգային ճանաչումը:
- Որո՞նք են զարգացող և զարգացած երկրների բնութագրիչները:
Զարգացած երկրներում ամեն ինչ զարգացած է, շատ բարձր մակարդակով։: Իսկ զարգացող երկրներում ամեն բան դեռ զարգանալու ու ավելանալու փուլում է: Զարգացած երկրներում տնտեսության ճյուղերը ավելի զարգացած են։ Զարգացած երկրներներում ՀՆԱ-ի ցուցանիշը բարձր է։ Զարգացած երկրների շարքում են դասվում ՝ ԱՄՆ, Իսրայել,Ճապոնիա և այլն։Կան զարգացող մոտ 150 երկրներ։ Դրանք զբաղեցնում են երկրի ցամաքային տարածքի կեսից ավելին։ Այդ երկրներն են Կորեան, Սինգապուրը, Արգենտինան և այլն։
- Ինչպիսի՞ գործոնների ազդեցությամբ կարող է փոփոխվել պետության քաղաքա-աշխարհագրական դիրքը։
Այն կարող է փոփոխվել պատերազմներով և խաղաղ ճանապարհով։ Արցախա-ադրբեջանական պատերազմի օրինակով, հզոր երկրները հարձակվում են թույլ երկրի վրա և գրավում տարածքներ։