1. Բնապահպանական միջազգային կազմակերպությունների լոգոները։
2. Էկոլոգիական և էթիկական նշանները։
3. Բնական միջավայրի ախտոտման տեսակները։
4. Երևան քաղաքի արձանները, թվարկել Երևանի 10 արձան։
5. Էկոհամակարգ։ Ի՞նչ է էկոհամակարգը։
   Էկոհամակարգը ներառում է կենդանի բաներ որոշակի աշխարհագրական տարածքում եւ շրջակա միջավայրում, որտեղ նրանք համագործակցում են: Այն ֆունկցիոնալ համակարգ է, որը տարբերվում է իր տեսակից եւ չափից:
   
6. Էկոտուրիզմ։ Ի՞նչ է էկոտուրիզմը։
   Էկոլոգիական զբոսաշրջությունը (էկոտուրիզմ, էկոզբոսաշրջություն), բնության, նրա բաղադրիչների և պատմամշակութային հուշարձանների ճանաչողության նպատակով կազմակերպվող զբոսաշրջություն է։
7. Թվարկել ՀՀ մարզերը և յուրաքանչյուր մարզում անվանել մեկ մշակութային արձան։
   ՀՀ-ն ունի 10 մարզ՝ Արագածոտնի, Արարատի, Արմավիրի, Գեղարքունիքի, Լոռու, Կոտայքի, Շիրակի, Սյունիքի, Վայոց ձորի, Տավուշի։
   Տիգրան Պետրոսյանի հուշարձանը գտնվում է Արագածոտնի մարզում։
   Արարատի մարզում Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին հուշարձան է նվիրված։
   Արմավիրի մարզում գտնվում է Զվարթնոցի արծիվ կոթող-ուղեցույցը։
   Գեղարքունիքի մարզում գտնվում է Արցախյան ազատամարտի հուշարձանը։
   Լոռու մարզում գտնվում է Սոս Սարգսյանի հուշարձան։
   Կոտայքի մարզում գտնվում է Լեոնիդ Ենգիբարյանի հուշարձանը։
   Շիրակի մարզում գտնվում է Քըրք Քըրքորյանի հուշարձանը։
   Սյունիքի մարզում գտնվում է Քաջարանի բանալի հուշարձանը։
   Վայոց ձորի մարզում գտնվում է Անաստաս Միկոյանի հուշարձանը։
   Տավուշի մարզում գտնվում է Մոնթե Մելքոնյանի հուշարձանը։
8. Ներկայացնել մեկ խաղ, որը կզարգացնի երեխայի պատկերացումները էկոլոգիայի կամ բնագիտության ոլորտում։
9. Տրված էկոլոգիական մի քանի նախադասություն ձևափոխեք այնպես, որպեսզի Ձեզ հասկանա 5 տարեկան երեխան։
10. Ի՞նչ է ազիմուտը, ներկայացնել բանաձևը, և կատարել տրված առաջադրանքը։
11. ՀՀ կարմիր գիրքը։ Հատուկ պահպանման տարածքները։
    Միջազգային և առանձին պետությունների մակարդակով գենոֆոբդի պահպանմանը նպաստելու նպատակով կազմում են <<Կարմիր գրքեր>>, որոնք բազմակողմանի տեղեկություններ են պարունակում հազվադեպ և ոչնչացման վտանգի տակ գտնվող բուսատեսակների մասին:
12. ԳՄՈ։ Ի՞նչ է ԳՄՈ-ն։
    ԳՄՈ-ն գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմն է։ Հիմնականում այդպիսի սննդամթերքները ստեղծվում են արհեստական միջոցով, այլ ոչ թե բնական։ ԱՄՆ-ում կազմակերպությունների մեծ մասը ահռելի քանակներով օգտագործում են ԳՄՈ։ Այս պահին ԳՄՈ-ն օգտագործվում է ամենուր և ամենտեղ։ Կապ չունի, թե ինչ քանակով է օգտագործված, որոշ տեղեր դրա քանակը միջինից շատ է, մնացած տեղերում շատ քիչ է։ ԳՄՈ-ն իհարկե վտանգավոր է մարդու արողջության համար։ Այն կարող է առաջացնել որոշակի ալերգիաներ, հիվանդություններ և նույնիսկ մուտացիաներ։Կարող եմ մի լավ օրինակ բերել։ Հաճախ արտադրողները կարագի փոխարեն օգտագործում են արմավենու յուղ: Դա ավելի էժան է և մատչելի: Սա այն է, ինչ մենք տեսնում ենք խանութների դարակներում: Դրանց ավելացվում են ներկանյութերով, քիմիական նյութերով, բուրավետիչներով և կաթի փոշի: Դրանցից դժվար է տարբերել բնական կարագը: Արմավենու յուղը դժվարացնում է մարսողությունը: Որպեսզի պատկերացում կազմեք, թե ինչքանով է վատ իրավիճակը, ապա ասեմ, որ այս յուղը օգտագործում են նաև օճառի համար:
13. Թունավոր կոսմետիկ միջոցներ։ Պարզել արդյոք տրված կոսմետիկ միջոցը թունավոր է, թե՞ ոչ։

1. Բնապահպանական միջազգային կազմակերպությունների լոգոները։
2. Էկոլոգիական և էթիկական նշանները։
3. Բնական միջավայրի ախտոտման տեսակները։
4. Երևան քաղաքի արձանները, թվարկել Երևանի 10 արձան։
5. Էկոհամակարգ։ Ի՞նչ է էկոհամակարգը։
6. Էկոտուրիզմ։ Ի՞նչ է էկոտուրիզմը։
7. Թվարկել ՀՀ մարզերը և յուրաքանչյուր մարզում անվանել մեկ մշակութային արձան։
8. Ներկայացնել մեկ խաղ, որը կզարգացնի երեխայի պատկերացումները էկոլոգիայի կամ բնագիտության ոլորտում։
9. Տրված էկոլոգիական մի քանի նախադասություն ձևափոխեք այնպես, որպեսզի Ձեզ հասկանա 5 տարեկան երեխան։
10. Ի՞նչ է ազիմուտը, ներկայացնել բանաձևը, և կատարել տրված առաջադրանքը։
11. ՀՀ կարմիր գիրքը։ Հատուկ պահպանման տարածքները։
12. ԳՄՈ։ Ի՞նչ է ԳՄՈ-ն։
13. Թունավոր կոսմետիկ միջոցներ։ Պարզել արդյոք տրված կոսմետիկ միջոցը թունավոր է, թե՞ ոչ։

Բնության պահպանության միջազգային միություն
ֆր.՝ Union internationale pour la conservation de la nature💛

Բնության պահպանության միջազգային միությունը (ԲՊՄՄ) (անգլ.` International Union for Conservation of Nature, IUCN) միջազգային ոչ առևտրային բնապահպանական կազմակերպություն է, որը զբաղվում է Երկիր մոլորակի կենսաբազմազանության պահպանման խնդիրների լուսաբանմամբ։ Հիմնադրվել է 1948 թվականին։ Նպատակն է աշխարհի բոլոր կազմակերպություններին տրամադրել աջակցություն և օգնություն՝ պահպանելու բնության ամբողջականությունն ու բազմազանությունը, բնական պաշարների բանական և էկոլոգիապես կայուն օգտագործման ապահովումը։ Հիմնական գործունեության ոլորտներն են բնապահպանական մոնիթորինգի իրականացումը, բնության պահպանության պահանջների, գործողությունների ծրագրերի մշակման, բնապահպանական ոչ կառավարական կազմակերպություններին աջակցությունը, տեղեկատվության տարածումը, խորհրդատվության տրամադրումը և այլն։ Գլխավորում է Միջազգային Կարմիր և Կանաչ գրքերի կազմման ու հրատարակման աշխատանքները։ Անց է կացնում կոնգրեսներ, որոնք տեղի են ունենում տարբեր երկրներում, կազմում է բնատեսակների ցանկեր, որոնք պահպանման կարիք ունեն։ Կազմակերպությունն ունի ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի դիտողի կարգավիճակ։💛

Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպություն

Նպատակն է օդերևութաբանական դիտարկումների ոլորտում միջազգային համագործակցության համակարգումը, տեղեկատվության արագ փոխանակմանը նպաստելը և վիճակագրական տվյալների հրատարակումը։ Հիմնական գործողությունները իրականացվում են կլիմայի համաշխարհային ծրագրերի կատարման, մթնոլորտի, շրջակա միջավայրի, ջրային պաշարների ուսումնասիրությունների ոլորտներում։💛

Գրինփիս

Այս կազմակերպության անվանումը գալիս է անգլերենից ՝ կանաչ ՝ կանաչ և խաղաղություն ՝ խաղաղություն: Այն հասարակական կազմակերպություն է, որը հիմնադրվել է Վանկուվեր քաղաքում, Կանադա, 1971 թվականին: Այն իր նպատակն է սահմանում որպես շրջակա միջավայրի պաշտպանություն և համաշխարհային խաղաղություն:

Դա մոլորակի ամենամեծ անկախ բնապահպանական կազմակերպություններից մեկն է. Այն ունի ազգային և միջազգային գրասենյակներ 55 երկրներում և 32 միլիոն դուստր ձեռնարկություններ, որոնք ֆինանսավորում են նրա բոլոր գործունեությունները, ինչպես նաև արվեստագետներ և մտավորականներ, ովքեր հանգանակություն են կատարում որպես նվիրատվություն: Նրա կենտրոնակայանը գտնվում է Նիդեռլանդների Ամստերդամ քաղաքում:

Greenpeace- ը հանրային միջամտություններ և բողոքներ է հայտարարել հանուն շրջակա միջավայրի պահպանության, Արկտիկայի պահպանման, կենսաբազմազանության պաշտպանության, տրանսգենային սննդի օգտագործման և միջուկային զենքի օգտագործման դեմ:

Բացի այդ, այն պայքարում է ջերմոցային գազերի (ԳԳ) արտանետումների կրճատման համար, որոնք մոլորակի գլոբալ տաքացում են առաջացնում:

Հետաքրքիր է նշել, որ Greenpeace International- ը մի քանի նավ ունի, որոնք օգտագործում է ոչ միայն որպես տրանսպորտային հետազոտությունների և աշխատանքի, այլ նաև բողոքի գործողություններ և խաղաղ պայքար իրականացնելու միջոց `մեծ ազդեցություն ունենալով greatԼՄ-ների վրա:

Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամ (WWF)

Կազմակերպության անվանումը իսպաներեն թարգմանվում է որպես Վայրի բնության համաշխարհային ֆոնդ, բայց օգտագործվում է Համաշխարհային վայրի բնության ֆոնդ: Հիմնադրվել է 1961 թվականին:

Դա մոլորակի ամենամեծ բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունն է: Այն գործում է ավելի քան 100 երկրներում ՝ շուրջ 5 միլիոն կամավորների միջոցով: Դրա կենտրոնակայանը գտնվում է Շվեյցարիայում:

Նրա աշխատանքային նպատակներն են հետազոտությունը, պահպանումը և շրջակա միջավայրի վերականգնումը, որոնք նա առաջարկում է մոլորակի կենսաբանական բազմազանության պահպանման, շրջակա միջավայրի ռեսուրսների կայուն օգտագործման խթանման և շրջակա միջավայրի աղտոտման և սպառման նվազեցման միջոցով: անհագ

Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամը շատ կարևոր դեր է խաղացել մոլորակի վրա բնապահպանական խղճի զարգացման և համաշխարհային պահպանության շարժման մեջ:

Նրա գործընկերների թվում են `ՄԱԿ-ը (ՄԱԿ), Եվրոպական հանձնաժողովը, Համաշխարհային բանկը և Բնության պահպանության միջազգային միությունը (IUCN):

ՄԱԿ-ի բնապահպանական ծրագիր (UNEP)

ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագիրը (UNEP) գլոբալ բնապահպանական քաղաքականության զարգացման մարմին է, որը գործում է ՄԱԿ-ի համակարգում, որն իրականացնում է կրթական գործառույթներ `գլոբալ կայուն զարգացման խթանման համար:

Երկար և ճանաչված պատմություն ունեցող UNEP- ի աշխատանքը բաղկացած է շրջակա միջավայրի պայմանների գնահատումից և դրանց միտումների կանխատեսումներից `տարածաշրջանային, ազգային և գլոբալ մակարդակներից, աշխատանքային գործիքների մշակումից և պահպանման գործողությունների խթանումից:

Համաշխարհային բնության կազմակերպություն (ԱՀԿ) կամ Համաշխարհային բնապահպանական կազմակերպություն

ԱՀԿ-ն միջազգային միջկառավարական կազմակերպություն է, որը դուրս է եկել շրջակա միջավայրի պաշտպանության բազմակողմ բանակցություններից և որի ձևավորումը գտնվում է մշակման փուլում: Դրա գործառույթներն են ՝ իրականացնել գործողություններ և օժանդակել շրջակա միջավայրի և կլիմայի պաշտպանությանը, համաշխարհային միջազգային մակարդակում:

Հիմնադրման նախաձեռնությունը ծագել է 2010 թ.-ին `Խաղաղ օվկիանոսի, Կարիբյան ավազանի և աֆրիկյան զարգացող երկրների կողմից, որոնք կազմում են կլիմայի փոփոխությունից առավել վտանգված երկրների խմբերը` երաշտների ավելացման և ծովի մակարդակի բարձրացման միջոցով:

Կազմակերպությունը սկսեց գործել 2012-ի հունիսին Բրազիլիայի Ռիո-դե-Janeանեյրո քաղաքում անցկացված ՄԱԿ-ի Համաժողովի ՝ Երկրի գագաթնաժողովում, բայց պաշտոնապես հիմնադրվեց 2014-ին ՝ Համաշխարհային պահպանության կազմակերպության պայմանագրի միջոցով, որտեղ երկրները Ստորագրողները դեռ պետք է վավերացնեն պայմանագիրը իրենց համապատասխան օրենսդրական մարմիններում:

ԱՀԿ-ն ղեկավարում է քարտուղարությունը և հարակից երկրներից կազմված անդամների ժողովը: Ակնկալվում է, որ այս կազմակերպությունը կդառնա առաջին միջկառավարական կազմակերպությունը, որը նվիրված է շրջակա միջավայրի պահպանությանը համաշխարհային մասշտաբով:

Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը և Ֆրանսիայի նախկին նախագահ Նիկոլա Սարկոզին առաջ մղեցին այս կազմակերպությունը Կլիմայի փոփոխության 15-րդ միջազգային համաժողովում, որն անցկացվեց 2009 թվականին Դանիայի Կոպենհագեն քաղաքում:

Բնության պահպանում (TNC)

TNC- ն միջազգային կազմակերպություն է, որը ֆինանսավորվում է պետական ​​և մասնավոր աղբյուրներից, որի աշխատանքը կենտրոնանում է կենսաբազմազանության և շրջակա միջավայրի պահպանման վրա: Այն հիմնադրվել է 1951 թվականին և գրասենյակներ ունի 35 երկրներում:

TNC- ն պետք է իր վարկը տա մոլորակի շուրջ 50 միլիոն հեկտար հողի և ծովային տարածքների պաշտպանության հաջող ներդրմանը ՝ պահպանության նորարարական մոտեցումների միջոցով:

Friends of Earth International կամ Friends of Earth միջազգային ցանց

Դա 74 երկրի շրջակա միջավայրի պաշտպանության կազմակերպությունների միջազգային ցանց է: Այն հիմնադրվել է 1969 թ.-ին `միջուկային զենքի մշակման դեմ պայքարող ակտիվիստների կողմից, որոնց հիմնական առաջնորդներն էին Ռոբերտ Անդերսոնը, Դոնալդ Այթկենը, Դեյվիդ Բրաուերը: Կազմակերպությունը կապված է Եվրոպական բնապահպանական բյուրոյի հետ:

«Երկրի բարեկամներ» ցանցի առաջարկած հիմնական նպատակը միջուկային զենքի օգտագործման վտանգների տարածումն է: Կազմակերպությունը գրասենյակ ունի Ամստերդամում, որտեղ առաջարկում է աջակցություն իրազեկման արշավներին:

Նյութը՝ wikipedia

Սածիլների համար տնկարաններ

Գրիչների և մատիտների ամաններ

Վարագույրներ

Ամաններ

Ես առաջարկում եմ քոլեջի որևէ հատվածում պատրաստել այսպիսի հետաքրքիր բան՝

 

Էմանուել Ագջոյանի բլոգի՝ հղումը

Հարցեր💛

1․ Քանի՞ հեկտար է կազմում երկրագնդի հողային ռեսուրսները։

2․ Ի՞նչն են մարդիկ ակտիվորեն և ավելի մեծ արդյունավետությամբ օգտագործում։

3․ Արդյո՞ք երկրագնդի վրա գյուղատնտեսական հողերի բաշխումը հավասարաչափ է։

4․ Ինչի՞ հետ է կապված գյուղատնտեսական հողերի անհավասարաչափ բաշխումը։

5․ Քանի՞ տոկոս է կազմում ցամաքային մակերեսը։

6․ Ո՞րն է համաշխարհային հողային ֆոնդի առավել արժեքավոր մասը։

7․ Ինչպե՞ս են անվանում գյուղատնտեսության կողմից օգտագործվող, ինչպես նաև անատառներով ու թփուտներով զբաղեցրած հողերը։

8․ Ի՞նչն է գյուղատնտեսության համար ոչ պիտանի։

1․ Առաջին օգնություն սննդային թունավորումների ժամանակ։

Սննդային թունավորումների ախտանիշներից են օրինակ՝ սրտխառնոցը, փսխումները, գլխապտույտը, թուլությունը։ Սննդային թունավորումների ժամանակ պետք է հիմնականում տվյալ մարդուն տան ջերմուկ։ Պետք է ջուր տալ, որ առաջանա փսխումներ, մինչև իհարկե բժշկի դիմելը։ Սննդային թունավորման ժամանակ պետք է նաև հեղուկ խմել։

2․ ԳՄՈ-ի պարունակությունը սննդի մեջ, ո՞րն է ԳՄՈ-ն, ո՞ր կազմակերպությունն է ԱՄՆ-ում արտադրում ամենաշատ ԳՄՈ ապրանքները։

Գմո-ն գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմն է։ ԳՄՈ պարունակում են, օրինակ մեզ այդքան սիրելի՝ չիպսերը։ Գենետիկական մոդիֆիկացված մթերքը կամ բանջարեղենը կարող են օրգանիզմին և սննդամթերքին նոր հատկություններ ու համեր հաղորդել։ Դրա համար էլ մենք կախվածություն ենք ունենում տվալ ուտելիքից և ոչ միայն։

3․ Հայաստանի Հանրապետության արգելոցները և արգելավայրերը։

Հայաստանի արգելոցներից են՝ Շիկահողի արգելոցըմ, Էրեբունու արգելոցը, Խոսրովի  արգելոցը, իսկ Հայաստանի արգելավայրերից են՝ Մեղրաձորի արգելավայրը, Բողաքարինը և Արզականինը։

4․ Էկոլոգիական հետքը ի՞նչ է, ինչպե՞ս է որոշվում։

Էկոլոգիական հետքը մարդկային պահանջարկի չափորոշիչն է երկրի էկոհբամակարգերի վրա։ Կարելի է ասել էկոլոգիական հետքը մարդկանց կողմից վերականգնվող ռեսուրսների սպառումն է։ Դա որոշվում է GFN բանաձևով։

Հաշվարկված ամսաթվից հետո տարվա մնացած մասն աշխարհը շարունակում է ապրել՝ մոլորակի ռեսուրսներն սպառելով «պարտքով», այսինքն շարունակելով կրճատել նախորդ ամբողջ պատմության ընթացքում բնության կողմից վերցվածշ  պաշարները և մթնոլորտում կուտակելով ածխաթթու գազ։

5․ ՀՀ խոտաբույսերը, դեղաբույսերը։

Հայաստանում կան շատ խոտաբույսեր ու դեղաբույսեր։ Խոտաբույսերից են, օրինակ՝ ավելուկը, ուրցը, անանուխը,  սիբեխը, սինձը,  իսկ դեղաբույսերից՝ երիցուկը, եզան լեզուն, հորթալեզուն, դաղձը, նանան։ Երիցուկը շատ օգտակար է սթրեսի ու դիմադրողականության բարձրացման համար։ Եզան լեզուն օգտակար է ստամոքսի համար։

 

 

 

Ինչպես Հայաստանի բոլոր հատվածներում, այնպես էլ Քասախում, հիմնախնդիրը աղբահանությունն է։ Ու ցավոք, դրա պատճառը մարդիկ են, մարդիկ, ովքեր չեն հասկանում, որ պետք չէ աղբը գետնին նետել։ Չեն հասկանում, որ այդքան կուտակված ու դրսում թափված աղբը կարող է բազմաթիվ հիվանդություններ առաջացնել․․․ Կարծում եմ, որ այս հարցին լուծում չենք կարող տալ, որովհետև բոլոր մարդիկ տհաս են։ Նու կամ էլ կարող են մեծ չափի գումարով տուգանել, բայց դրանից ոչինչ էլ չի փոխվի, հաջորդ վայրկյանին նորից աղբը գետին են նետելու։

Հայաստանի ջրվեժները։  Ջրվեժները միշտ էլ հանդիսացել են էկոզբոսաշրջության կարևոր օբյեկտներ։ Հանրապետության շատ վայրերում գոյություն ունեն մեծ և փոքր ջրվեժներ դրանք էկոզբոսաշրջային երթուղիների կարևոր նպատակակետորն են։

Հայաստանում կան և՛ սահանքային և՛ գահավիժող ջրվեժներ։ Սահանքային ջրվեժներից ամենաբարձրը Ջերմուկի ջրվեժն է, իսկ գահավիժող ամենաբարձրներից ու ամենաջրառատներից է Թռչկանի ջրվեժը։ Հայաստանում հայտնի է նաև լիճքի ջրվեժների կասկադը։ Կան նաև բազմաթիվ ժամանակավոր հոսք ունեցող ջրվեժներ, որոնք գործում են տեղումնառատ եղանակներին, հիմնականում գարնանը և աշնանը։

Հայաստանի տարածքում առավել նշանավոր է Շաքիի ջրվեժը։ Այն գտնվում է Սիսիան քաղաքից 3 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Այստեղ՝ Որոտանի հովտում, երիտասարդ բազալտային լավաներն առաջացել են 18 մետրանոց աստիճանաձև ռելիեֆ, որտեղից գահավիժում է Շաքիի գետակը։ Ըստ ավանդության ջրվեժի անունը կապված է Շաքե անունով աղջկա հետ։

Հայաստանի տարածքում գտնվող մյուս նշանավոր ջրվեժը Թռչկան ջրվեժն է՝ Չիչխան գետի վրա։ Այն գտնվում է Լոռու ու Շիրակի մարզի  սահմանագծի վրա։ Ըստ ավանդության Չիչխանը հարուստ է եղել կարմրախայտ ձկնատեսակով։ Ձվադրման շրջանում ձկները գետի հոսանքին հակառակ են լողում։ Ու մի օր էլ գյուղացիներն ականատես են լինում, թե ինչպես են կարմրախայտերը, գետի հոսանքին հակառակ լողալով, գալիս ու թռչում ավելի քան 20 մ բարձրություն ունեցող ջրվեժի վրայով, ինչից հետո էլ ջրվեժի անունը մնում է Թռչկան։ Միջին հոսանքում՝ մինչև խորը և նեղ կիրճի մեջ մտնելը, նորագույն տեկտոնական շարժումների հետևանքով առաջացել է աստիճանաձև խզվածք, որի հետևանքով էլ ստեղծվել է Թռչկան ջրվեժը։ Այն հայտնի է նաև Չիչխանի ջրվեժ կամ Թռչկան ջուր անվամբ։ Ջրվեժը հատկապես գեղեցիկ է գարնանը՝ գետի վարարման ժամանակ։ Ձմռանը այն ամբողջովին սառցապատվում է։

Հետաքրքիր փաստեր💛

Էկոզբոսաշրջային երթուղու նպատակակետ կարող է լինել նաև Ջերմուկի ջրվեժը։ Վերջինս գտնվում է Ջերմուկ քաղաքի տաչրածքում՝ Արփայի կիրճում։ Այն նման չէ իսկական ջրվեժի ու կարելի է բնութագրել որպես ջրվազ։ Մոտ 84 կմ Ջերմուկ գետակը սահում է բազալտային լավաների վրայով՝ առաջացնելով վեհաշուք տեսարան։ Ջրային հոսքերն այդ հատվածում ստեղծել են բազմաթիվ քարանձավներ ու խորշեր։

1. Քանի՞ տոկոս ընձուխտներ են մնացել Կենիայում վերջին 30 տարվա ընթացքում։

Վերջին 30 տարվա ընթացքում ընձուղտի պոպուլյացիան 40% -ով պակասել է ապօրինի որսի պատճառով:💛

2. Աֆրիկայի, ո՞ր մասում է դեռ հնարավոր դիտարկել վայրի կենդանիներ, ո՞ր գետի մոտ և ինչու՞ այդտեղ դեռ շատ կենդանիներ կան։

Աֆրիկայում Սաֆարին ամբողջ մայրցամաքի այցեքարտն է: Տեսնել իրենց բնական միջավայրում կենդանիներ, որոնք, լավագույն դեպքում, միայն կենդանաբանական այգիներում են նախկինում տեսել:
1939-ին ստեղծվեց Որսորդական քաղաքականության կոմիտեն, հենց նա նախաձեռնեց երկրում պահպանվող տարածքների կազմակերպումը: 1945 թվականը ազգային պարկերի մասին օրենքի ընդունման տարի էր, և ևս 5 տարի անց Քենիայում արդեն գործում էին 4 ազգային պարկեր և 6 արգելոցներ: XX դարի 60-ականների կեսերին երկիրը ձեռք բերեց անկախություն, և կառավարությունն էլ ավելի ակտիվացավ ՝ բնաջնջման սպառնացող կենդանիների պոպուլյացիաների պահպանման միջոցառումներ ձեռնարկելու ուղղությամբ:💛

3. Ի՞նչ են աճեցնում լճի ափին ջերմոցներում: Արդյո՞ք դա օգուտ է բերում մարդկանց, իսկ բնությանը։

Դա վնասակար է, քանի որ տեղի է ունենում կլիմայի փոփոխություն և բնությունը սկսում է փչանալ:💛

4. Ո՞րն է աշխարհի ամենամեծ արվարձանային թաղամասը, ո՞ր քաղաքում է այն գտնվում։

Աշխարհի ամենամեծ արվարձանը գտնվում է Ֆրանսիայի Փարիզ քաղաքում: Այնտեղ ապրում է շուրջ 12 միլիոն մարդ:💛

5. Ո՞ր երկրում է գտնվում գործող Լինդայի հրաբուխը։

Լինդայի հրաբուխը գտնվում է Ալյասկայում:💛

6. Ո՞ր երկրում է գտնվում մեր մոլորակի ամենահին պահպանված տեղանքը իր նախկին տեսքով։

Մոլորակի ամենահին շենքը տեղակայված է Բուգոնի նեկրոպոլիսում, որը հայտնաբերվել է Ֆրանսիայում Բուգոն գետի ափին `տասնիններորդ դարի առաջին կեսին:💛

7. Ո՞ր երկրի մայրաքաղաքն է աշխարհի ամենաախտոտված քաղաքներից մեկը։

Աշխարհում ամենաաղտոտված քաղաքը Սաուդյան Արաբիայի մայրաքաղաք Ռիադն է, որին հաջորդում են Դելին (Հնդկաստան) և Դոհան (Քաթար):💛

8. Գիտնականները ապացուցել են, որ Հիմալայան լեռնաշղթայի գագաթներին օդը նույնքան ախտոտված է, որն մեր քաղաքներում: Ի՞նչն է պատճառը։

9. Ո՞րն է առաջնային էկոլոգիական խնդիրը Հնդկաստանում: Ինչպե՞ս են այնտեղ ջուր ստանում սովորական գյուղացիները։

Այսօր երկրում բախվում են հետևյալ բնապահպանական խնդիրները. Անտառահատումներ, հողի և այլ չվերականգնվող ռեսուրսների սպառում, ջրի և մթնոլորտի աղտոտում։ Գյուղացիները ջուրը ստանում են շրջանի միակ ջրհորից: Իսկ հեռավոր գյուղերի բնակիչները մեկ կամ երկու օր ջուր ստանալու համար անցնում են 20-40 կմ ճանապարհ:💛

10. Ի՞նչ էկոլոգիական խնդիր է նկարագրվում Ինդոնեզիայում։

Էկոլոգիական խնդիրները ներառում են լայնամասշտաբ անտառահատումները (հիմնականում ապօրինի) և դրանց հետ կապված անտառային հրդեհները, որոնք առաջացնում են ուժեղ ծխախոտ ՝ արևմտյան Ինդոնեզիայի, Մալազիայի և Սինգապուրի որոշ մասերում: ծովային ռեսուրսների գերշահագործում; և բնապահպանական խնդիրները, որոնք կապված են արագ քաղաքաշինության և տնտեսական հետ:💛

12. Ինչպե՞ս է կոչվում ստորջրյա հրաբուխը, որի պատճառով փլուզվեցին Ինդոնեզիայի մի քանի քաղաքներ։

Ինդոնեզիայի հրաբուխները պատկանում են այսպես կոչված Խաղաղ օվկիանոսի կրակե օղակին ՝ Երկրի ամենասեյսմիկ ակտիվ շրջանին, որն իր մեջ պարունակում է աշխարհի բոլոր ակտիվ հրաբուխներից առավելագույնը: Ներկայացված ցուցակում Ինդոնեզիայի հրաբուխները աշխարհագրորեն խմբավորված են վեց շրջանի։ Երեք շրջանների հրաբուխները պատկանում են Սունդա կղզու աղեղային համակարգին ՝ ձգվելով ավելի քան 3000 կմ հյուսիսային Սումատրաից մինչև Բանդա ծով:💛

13. Ի՞նչն է հանդիսացել հրաբխի առաջացման պատճառը։

Հրաբխի ժայթքումը տեղի է ունենում մագմայի գազազերծման պատճառով: Վերև բարձրանալով ՝ մագման կորցնում է գազերն ու ջրային գոլորշիները և վերածվում լավայի ՝ գազերի մեջ սպառված մագմա: Ի տարբերություն գազավորված ըմպելիքների, հրաբխի ժայթքման ժամանակ արտանետվող գազերը դյուրավառ են, ուստի դրանք բռնկվում են և պայթում հրաբխի բերանում: Կլիմայի տաքացումը և գազերի կուտակումը այդ ամենի պատճառն են։💛

14. Ո՞ր անտառներն են կանգնած անհետացման շեմին Թայլանդում: Ի՞նչն է պատճառը։

15. Ի՞նչպիսի դեր են կատարում ծառերը մեր մոլորակի կյանքում։

Ծառերը շատ կարևոր դեր ունեն մեր մոլորակի վրա, բացի այն, որ մեզ բերք են տալիս, նաև թթվածնի համար են շատ կարևոր։💛

16. Ինչո՞վ է բացատրվում սառույցի մուգ երկնագույն երանգը։

Երբ սառույցի միջով լույսի շող է անցնում, կարմիր ճառագայթները նախ կլանվում են, իսկ կապույտները թափանցում են մեծագույն խորություն: Սառույցի բյուրեղների և ձյան մասնիկների մեծ չափի պատճառով բոլոր տեսանելի ալիքների երկարությունները հավասարապես ցրված են:💛

17. Քանի՞ տարի է անհրաժեշտ ծառերին Կանադայի հյուսիսային մասում աճելու համար։

Մոտ 60 տարի:💛

18. Ի՞նչ էկոլոգիական վնաս է բերում Ալբերտայում գտնվող նավթի վերամշակման գործարանը։

Բնապահպանական վնասը՝ բավականին մեծ քանակությամբ ջրի օգտագործում, գործարաններից վնասակար ծխի օգտագործում, թունավոր նյութերի հեռացում: Հանքարդյունաբերության ապարատի թունավոր նյութերի շնորհիվ, որոնք ուղիղ գնում են դեպի ծով, օվկիանոս և ցամաք:💛

19. Որքա՞ն է կյանքի միջին տևողությունը Սվազիլենդ երկրում: Ինչու՞։

Կյանքի միջին տևողությունը Սվազիլենդ երկրում 49 տարեկան է։ Փաստն այն է, որ երկիրը, ըստ էության, չի ղեկավարվում միապետի կողմից, այլ ամեն տեսակի հիվանդություններն ու սովը:💛

20. Որքանո՞վ է աճել թղթի սպառման քանակը աշխարհում, վերջին 10 տարվա ընթացքում։ 

Թղթի սպառման քանակը աշխարհում, վերջին 10 տարվա ընթացքում աճել է 4% -ով: Տարեկան 81 միլիարդ եվրոյի շրջանառություն: Ստվարաթղթի և թղթի թողարկման ծավալով տարեկան 50 հազար տոննայից պակաս:💛

21. Ո՞ր ծառերն են մշակում թուղթ ստանալու նպատակով և արֆյոք այդ տարածքներում այլևս հնարավոր է այլ անտառ բուծել: Ինչու՞։

Օրինակ ՝ սոճին, օգտագործում են առորյայում օգտագործվող կոշտ թղթերից պատրաստելու համար։ Կաղնին ու թխկին օգտագործվում են ավելի սահուն և պակաս դիմացկուն թուղթ տպելու նպատակներով: Եթե հողը վերականգնվի, ուրեմն որոշ ժամանակ անց կարելի է տնկել նոր ծառեր։ 💛

22. Ինչու՞ է անհետանում Չադ լիճը։

Չադ լիճը վերջին հազարամյակում յոթերորդ անգամ չորանում է, բայց մարդը միջամտում է կյանքի այդ բնական ընթացքին. Չադի չորացման հիմնական պատճառը   Կենտրոնական Աֆրիկայի Շարի և Լոգոնե գետերի ծանծաղուտն է, որով սնուցում են լիճը:💛

23. Ի՞նչ հսկայական էլեկտրակայաններ են օգտագործում Իսպանիայում, որ տեսակի այլնտրանքային էներգիան է այնտեղ գործածվում։

Իսպանիայում օգտագործվում են շատ հսկայական  արգոնով աշխատող էլեկտրակայաններ:💛

24. Ինչու՞ են այրվում Հունաստանի անտառները։

Այրվում են հիմնականում շատ տաք կլիմայի պատճառով:💛

25. Ո՞ր երկրում են ամենաշատը պեստիցիդներ օգտագործում, ի՞նչ նպատակով։

Պեստիցիդները օգտագործվում են բույսերի վնասատուների և հիվանդությունների դեմ պայքարելու համար։ Հիմնականում օգտագործվում է Ռուսաստանում ու  Հնդկաստանում:💛

26. Ինչպե՞ս է Նոր Զելանդիան որոշել պահպանել անտառները։

Նոր Զելանդիայում անտառները պահպանելու համար որոշել են անցնել արևային մարտկոցները ավելացնելու համար, նաև բացել են հիդրոէլեկտրակայաններ, որոնք աշխատում են, ոչ մի վնաս չպատճառելով բնությանը:💛

27. Ո՞ր երկրում է գտնվում Պետրա տաճարը։

Այն գտնվում է Հորդանանում:💛

Երկիր մոլորակի աշխարհագրական թաղանթը և, մասնավորապես, կենսոլորտը միակ նպաստավոր միջավայրն է, որտեղ ծագել և զարգանում է մարդկությունը: Բայց հենց մարդկությունն է, որ իր գործունեությամբ խախտում է այդ միջավայրի հավասարակշռությունը, աղտոտում է միջավայրը, դարձնում պակաս նպաստավոր, իսկ առանձին դեպքերում էլ` աննպաստ և ուղղակիորեն մարդկանց կյանքի համար վտանգավոր:

Աղտոտում է կոչվում բնական միջավայրի այնպիսի փոփոխությունը, որը հանգեցնում է երկրահամակարգի էկոլոգիական հավասարակշռության խախտմանը և կենդանի օրգանիզմների, այդ թվում` մարդկանց գոյության պայմանների վատթարացմանը:

Բնական միջավայրի աղտոտումը կարող է լինել ինչպես բնածին, այնպես էլ մարդածին:

Բնական միջավայրի ներկայիս վատթարացման գլխավոր և առավել վտանգավոր պատճառը մարդածին աղտոտումն է և կապված է մարդու արտադրական գործունեության բացասական հետևանքների հետ:

Բնական միջավայրի մարդածին աղտոտման աղբյուրները, բուն աղտոտիչները և դրանց հետ էլ կապված աղտոտման տեսակները բազմազան են:

Տարբերում են աղտոտման 3 տեսակ` ֆիզիկական, քիմիական և կենսաբանական, թեև դրանք հաճախ միասնական ձևով են հանդես գալիս:

Ֆիզիկական է կոչվում այն աղտոտումը, որի հետևանքով փոփոխվում են միջավայրի ֆիզիկական ցուցանիշները, օրինակ` ջերմությունը, խոնավությունը, լուսավորվածությունը, աղմուկի մակարդակը, ռադիոակտիվ ճառագայթման մակարդակը, էլեկտրամագնիսականությունը:

Քիմիական աղտոտման դեպքում տեղի է ունենում միջավայրի քիմական հատկանիշների փոփոխություն: Միջավայր են թափանցում այնպիսի քիմիական նյութեր, որոնք չեն մարսվում բնության կողմից և մյուս նյութերի հետ քիմիական ռեակցիայի մեջ մտնելով` միջավայրը վտանգավոր են դարձնում կենդանի օրգանիզմների համար:

Կենսաբանական աղտոտում կոչվում են բնական միջավայրի այն փոփոխությունները, երբ միջավայր են թափանցում և բազմանում մարդու համար ոչ ցանկալի կենդանի օրգանիզմներ: Այդ օրգանիզմները կարող են մարդու առողջության համար ուղղակի վտանգ ծառայել կամ էլ փոխել կենսահամակեցությունների զարգացման ընթացքը անբարենպաստ ուղղությամբ և ի վերջո հանգեցնել բնական պայմանների ընդհանուր վատթարացման:

Բնական միջավայրի մարդածին աղտոտման ամենատարածված աղբյուրներն են` արդյունաբերություն, ավտոմոբիլային տրանսպորտը, շինարարությունը: Օրինակ, քարածխով աշխատող ջերմաէլեկտրակայանը արտանետում է մեծ քանակությամբ խարամ, թունավոր գազեր, մոծիր, ջրային գոլորշիներ, որոնք աղտոտում են շրջակա բնատարածքը: Ցեմենտի գործարանը օդային ավազան է մղում մեծ քանակությամբ փոշի, որը քամիների օգնությամբ կարող է տարածվել տասնյակ կմ շառավղով և նստել շրջապատի վրա:

Հանքարդյունաբերության ձեռնարկությունները ոչ միայն ավերում են այն բնական համակեցությունները, որտեղ հանքեր են բացվում, այլև իրենց թափոնները կուտակում են հանքի շրջակայքում` ամբողջովին փոխելով բնական լանդշաֆտը:

Ավտոմոբիլային տրանսպորտը հատկապես մեծ չափով աղտոտում է օդային ավազանը, որ թափանցում են ներքին այրման շարժիչների արտադրած գազերը:

Բնական միջավայրի ֆիզիկական ցուցանիշները նկատելի փոփոխություններ են կրում շինարարության ազդեցությամբ: Ամեն մի կառույց, գյուղեր, քաղաքներ, խոշոր ջրամբարներ, հիդրոէլեկտրակայաններ, փոխում են շրջապատի միկրոկլիման, ջերմության ու խոնավության ռեժիմը, ազդում մակերեսային և նույնիսկ ստորերկրյա ջրերի վրա, ստեղծում նոր տիպի` տեխնածին լանդշաֆտներ:

Բնական միջավայրի ֆիզիկական, ինչպես նաև մեխանիկական աղտոտման հետևանքներն անզեն աչքի համար մեծ մասամբ տեսանելի են և հաղթահարելի:

Այլ է վիճակը քիմիական ու կենսաբանական աղտոտման ժամանակ: Այս դեպքում բնական միջավայրըավելի բարդ և միանգամից դժվար նկատելի փոփոխություններ է կրում: Հետևանքների վերացումն էլ ավելի դժվարին բնապահպանական խնդրի է վերածվում:

Բնական միջավայրն աղտոտող նյութերը հաշվվում են հարյուրներով և իրենց բնույթով ու ծագմամբ շատ բազմազան են: Բազմազան է նաև դրանց բացասական ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա:

Բնական միջավայրի աղտոտում թույլ չտալու և աղտոտված միջավայրը մաքրելու համար անհրաժեշտ է ծանոթ լինել դրանցից գոնե գլխավորներին:

Ինչպես աղտոտման տեսակները, այնպես էլ աղտոտող նյութերը ըստ ծագման բաժանվում են երկու խմբի` բնական և արհեստական:

Բնական ծագման աղտոտող նյութերը տարածվում են հրաբխային գործունեության, հողի և լեռնապարների լվացման ու տեղատարման, անտառային հրդեհների, ծովի ալեկոծության ու ալեբախության, բույսերի ու մանրէների քայքայման և այլ բնական երևույթների հետևանքով:

Արհեստական ծագման նյութերը գոյանում են հանածո վառելիքի, արդյունաբերական ու կենցաղային թափոնների ցրման-տարածման, ինչպես նաև այրման հետևանքով: Մեծ չափով այդպիսի նյութեր են առաջանում ներքին այրման շարժիչներում, ջերմաէլեկտրակայաններում, հնոցներում ու արդյունաբերական վառարաններում, էներգակիրների այրումից, դրանք կենցաղային նպատակներով օգտագործելիս:

Մարդածին աղտոտող նյութերում մեծ բաժին ունեն քիմիական արդյունաբերության ու ատոմային էներգետիկայի թափոնները, ատոմային զենքի փորձարկումների հետևանքով գոյացած նյութերը:

Ըստ բնական միջավայրի վրա ունեցած ազդեցության` աղտոտող նյութերը բաժանվում են երկու հիմնական խմբի` ֆիզիկական և քիմիական:

Ֆիզիկական նյութերի մեջ մտնում են`

• Գետերի պինդ հոսքը,
• Ռադիոակտիվ տարրերը,
• Ջերմային աղտոտում առաջացնող նյութերը,
• Աղմուկի ու ցածր հաճախականության վիբրացիայի աղբյուրները:

Ավելի մեծաքանակ են միջավայրն աղտոտող և մարդու առողջության համար վտանգավոր քիմիական նյութերը:

Բոլոր աղտոտող նյութերը բնական միջավայր են թափանցում գազային, հեղուկ և պինդ վիճակում:

 

Բնական միջավայրի տարբեր բաղադրիչների աղտոտմանը այդ նյութերի մասնակցության բաժինը տարբեր է: Օրինակ, մթնոլորտն աղտոտող նյութերի շարքում գլխավորը գազային վիճակում գտնվող նյութերն են, մինչդեռ ջրերն ու հողերն աղտոտողների մեջ` հեղուկ և պինդ նյութերը: